Uništavanje Amazona nije samo ekološki problem: Naučnici otkrili direktnu vezu sa bolestima srca i pluća

Kada govorimo o Amazonu, obično se naglašava njegova uloga u očuvanju klime i biodiverziteta. Ali nova istraživanja otkrivaju još jednu dimenziju - zdravlje ljudi. Ispostavlja se da gubitak šuma ne znači samo uništavanje staništa i ubrzavanje klimatskih promena, već i direktan porast rizika od hroničnih bolesti koje odnose milione života širom sveta.

Kako uništavanje šuma utiče na zdravlje

Analizom zdravstvenih podataka iz osam zemalja Amazona u periodu od dve decenije, naučnici su uočili jasnu vezu između krčenja šuma i povećane učestalosti bolesti. Posebno zabrinjava to što su najugroženiji respiratorni i kardiovaskularni sistemi.

Šumski požari, koji često prate seču, oslobađaju ogromne količine dima i otrovnih čestica. One ne ostaju ograničene na mesta gde požar bukti, već ih vetar raznosi stotinama kilometara dalje, pretvarajući ih u javnozdravstvene krize. Najranjiviji su deca i stariji, koji neretko završavaju u bolnicama zbog problema sa disanjem. Procene pokazuju da su samo u brazilskom delu Amazona požari između 2002. i 2011. godine prouzrokovali skoro 3.000 prevremenih smrti povezanih sa bolestima pluća i srca.

Pored toga, nestanak šuma pogoduje širenju zaraznih bolesti. Krčenje staništa divljih životinja povećava kontakt ljudi sa patogenima, a porast brojnosti insekata prenosioca doprinosi bolestima poput malarije ili Šagasove bolesti.

Uloga autohtonih zajednica

Istraživanja pokazuju da su rizici značajno manji na teritorijama kojima upravljaju starosedeoci. Njihov odnos prema zemljištu i prirodnim resursima obezbeđuje dugoročnu zaštitu šuma i time i zdravlja ljudi. Očuvanje njihovih prava pokazuje se kao jedno od najefikasnijih rešenja u borbi protiv negativnih posledica deforestacije.

Industrija mesa kao glavni pokretač

Iza većine krčenja stoji poljoprivreda, a najveći udeo ima stočarska industrija. Podaci Global Forest Watch-a pokazuju da uzgoj krava izaziva pet puta više deforestacije nego bilo koja druga privredna delatnost. Posledice nisu ograničene samo na lokalno stanovništvo - nestanak šuma doprinosi emisiji milijardi tona ugljen-dioksida, što dodatno podstiče klimatske promene i ekstremne vremenske prilike širom sveta.

Moguća rešenja

Jedan deo odgovora krije se u promeni ishrane. Naučne procene pokazuju da bi zamena samo petine globalne potrošnje govedine alternativnim proteinima, poput onih na bazi gljiva, mogla prepoloviti stopu deforestacije. Time bi se istovremeno smanjilo opterećenje na zdravlje ljudi i na planetu.

Krčenje Amazona nije samo pitanje očuvanja prirodnog bogatstva, to je i pitanje zdravlja miliona ljudi. Ono što se događa u srcu džungle odražava se i na pluća sveta i na pluća svakog pojedinca. Održiva ishrana i podrška autohtonim zajednicama mogu postati ključni koraci ka zaštiti i šuma i zdravlja budućih generacija.