Verovali ili ne boravak u šumi povećava otpornost protiv raka: Koliko je dovoljno?

Izgleda da osim zdrave ishrane i fizičke aktivnosti postoji još načina da povećamo svoju otpornost protiv jednog od najvećih ubica današnjice – raka. Jedan od načina na koji se naše telo bori protiv pojave ove bolesti i njenog širenja je i pomoću tzv. ćelija prirodnih ubica koje su deo našeg vrlo kompleksnog imunog sistema. Nauka je pronašla i nešto vrlo interesantno, a to je da boravak u šumi može u značajnoj meri da uveća i brojnost, ali i aktivnost ovih neustrašivih imunih ćelija. Iako je odavno primećeno da boravak u prirodi dobro utiče na zdravlje, nauka sada traži detaljnije odgovore na pitanje odakle potiču ovi blagotvorni efekti.

Prvi korak u analizi efekata boravka u šumi na imunitet bio je da se razmotri uticaj na promenu nivoa stresa, a kroz nivo hormona kortizola koji je jedan od njegovih glavnih indikatora. Merenjem nivoa kortizola u pljuvačci ljudi, naučnici su pronašli značajno niže nivoe ovog hormona nakon boravka u šumi u poređenju sa prostom šetnjom po gradu. Međutim, kako su pad kortizola detektovali i na samu pomisao da idemo na izlet u šumu, zapitali su se da li je uopšte niži nivo kortizola glavni „krivac“ benefita boravka u šumi?

A onda su došle studije u kojima je otkriveno nešto potpuno novo, a to su promene u funkcionisanju imuniteta nakon boravka u šumi, odnosno porast broja i pojačana aktivnost ćelija prirodnih ubica (koje se između ostalog bore protiv mutiranih ćelija raka). Prva ovakva studija pozabavila se sa 12 učesnika muškaraca i ustanovila da je kod ogromne većine njih (11 od 12) nakon izleta u šumu došlo do povećanja aktivnosti ćelija ubica za čak 50%. Druga slična studija potvrdila je iste efekte i kod žena. Međutim, nakon ovih nalaza postavilo se pitanje da li su pronađeni benefiti za funkcije imunog sistema možda samo posledica dodatne fizičke aktivnosti tokom boravka u šumi? Istovremeno, s obzirom na ubrzan tempo života današnjice i hronični manjak slobodnog vremena, postavilo se i pitanje da li za ove sjajne efekte boravka u šumi moramo zaista da odvojimo ceo vikend?

Na sreću, istraživači su i to ispitali, pa su utvrdili da je dovoljan i jednodnevni izlet da iskusimo porast broja i aktivnosti imunih ćelija ubica. I ne samo to, već su pokazali još jednu odličnu stvar, a to je da benefit za imunitet ima produženi efekat, pa povećani broj ćelija ubica imamo u svom krvotoku i dan nakon boravka u šumi, pa čak i nakon 7 dana. Ovo znači da ako sebi možemo da obezbedimo bar jednom nedeljno da boravak u šumi, to nam može značajno podstaći antikancerogeni imunitet.

Da bi ipak bili sigurni u ove sjajne rezultate, istraživači su sproveli i kontrolisanu studiju sa dve grupe učesnika, gde su jedni otišli na put u prirodu, a drugi su takođe otišli na put, ali u gradsku sredinu. Nakon izleta, oni koji su bili u šumi su doživeli porast broja ćelija prirodnih ubica i ekspresije anti-kancer proteina za čak 80%, dok su oni koji su otputovali u drugu gradsku sredinu imali minimalni porast od samo 10%. Naravno vodilo se računa da učesnici oba izleta imaju isti nivo fizičke aktivnosti, sna, hrane i alkohola, kao i drugih faktora koji bi mogli uticati na imunitet. Interesanto je da je produženi efekat boravka u šumi na imunitet u ovoj studiji je detektovan čak i nakon 30 dana od dana putovanja.

Šta je to u vezi sa šumom što tako efikasno podstiče imuni sistem?

Činjenica je da porast kortizola (hormona stresa) izaziva smanjenje broja pomenutih ćelija ubica, što bi značilo da snižavanje ovog hormona u krvi može da utiče na njihov porast. Istraživači su zaista pronašli da nam nakon boravka u šumi značajno opadne nivo kortizola u krvi, ali su isto tako utvrdili i da ovaj benefit brzo nestaje nakon povratka sa izleta. To bi značilo da dugoročniji benefiti na imunitet pronađeni čak i nakon 30 dana od boravka u šumi najverovatnije ipak potiču od nečeg drugog. Nečega u šumi. Ali čega?

Svi smo primetili mirise u šumi, koji se šire iz razloga što drveće oslobađa različite aromatične supstance koje potiču od eteričnih ulja, koje udišemo dok šetamo. Ali da li ove supstance dospevaju zaista u našu krv? Odgovor je da, i nakon samo 1 sata boravka u četinarskoj šumi moguće je detektovati u krvi porast koncentracije pomenutih supstanci od čak 6 puta. Inače, za date supstance odnosno eterična ulja je u laboratorijskim uslovima zaista potvrđeno da su u određenim kombinacijama u stanju na pr. da ubiju ćelije raka krvi (leukemije). Pojedini istraživači su čak skloni da veruju da upravo ove moćne supstance iz drveća imaju svoju ulogu i u tome što pojedini izrazito šumoviti delovi Japana beleže nižu stopu smrtnosti od raka dojke i raka prostate.

Kako većina nas voli da boravi u prirodi, evo još jednog jakog razloga da to činimo što češće. Ipak, očigledno je da šume poseduju neku posebnu magiju, koju nam evo i nauka pomaže da sve bolje razumemo.